तृतीयाेध्याय: संशोधनहरू बीचको भिन्नता
Content deleted Content added
पङ्क्ति ६४:
संझन्छन् मनले, हुन् ती मिथ्याचारी तथा जड ।
<br>
<br>
''' यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन'''।
<br>
''' कर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते''' (७)
<br>
अनासक्त कर्मयोगी बनी इन्द्रिय निग्रह-
<br>
गर्न उद्यत जो हुन्छ त्यो हो उत्तम अर्जुन ।
<br>
<br>
''' नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः''' ।
<br>
''' शरीरयात्रापि च ते न प्रसिद्ध्येदकर्मणः''' (८)
<br>
नियमस्थ भई कर्म गर, यो श्रेष्ठ कार्य छ,
<br>
नत्र जीवनको यात्रा तिम्रो बन्दछ निष्फल ।
<br>
<br>
''' यज्ञार्थात्कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः''' ।
<br>
''' तदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसङ्गः समाचर''' (९)
<br>
यज्ञादि कर्मबाहेक अन्यमा हुन्छ बन्धन,
<br>
अनासक्त भई यज्ञ-कर्ममा लाग अर्जुन !
<br>
<br>
''' सहयज्ञाः प्रजाः सृष्टा पुरोवाच प्रजापतिः'''।
<br>
''' अनेन प्रसविष्यध्वमेष वोऽस्त्विष्टकामधुक्''' (१०)
<br>
ब्रह्माबाट भयो सृष्टि देव, मानिस, यज्ञको,
<br>
सबैलाई भने यज्ञ गर, यो कामधेनु हो ।
<br>
<br>
''' देवान्भावयतानेन ते देवा भावयन्तु वः''' ।
<br>
''' परस्परं भावयन्तः श्रेयः परमवाप्स्यथ''' (११)
<br>
यज्ञले देव तृप्तिन्छन्, देवताबाट मानिस,
<br>
परस्पर भए तृप्ति उच्च कल्याण मिल्दछ ।
<br>
<br>
''' इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः''' ।
<br>
''' तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुंक्ते स्तेन एव सः''' (१२)
<br>
यज्ञको भाग पाएर दिन्छन् देव यथोचित
<br>
भोग मात्र गरे, पक्का तिमी चोर भयौ बुझ ।
<br>
<br>
''' यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषैः''' ।
<br>
''' भुञ्जते ते त्वघं पापा ये पचन्त्यात्मकारणात्''' (१३)
<br>
खानाले यज्ञको शेष निष्पाप बन्दछन् जन,
<br>
खान मात्र पकाएमा खाइन्छ पाप-भोजन ।
<br>
<br>
''' अन्नाद्भवन्ति भूतानि पर्जन्यादन्नसम्भवः''' ।
<br>
''' यज्ञाद्भवति पर्जन्यो यज्ञः कर्मसमुद्भवः''' (१४)
<br>
अन्नले बन्दछन् प्राणी, वर्षाले अन्न बन्दछ ।
<br>
कर्मले यज्ञ सम्पन्न भई वर्षा गराउँछ ।
<br>
<br>
''' कर्म ब्रह्मोद्भवं विद्धि ब्रह्माक्षरसमुद्भवम्''' ।
<br>
''' तस्मात्सर्वगतं ब्रह्म नित्यं यज्ञे प्रतिष्ठितम्''' (१५)
<br>
वेदनिर्मित हो कर्म र वेद शब्दब्रह्म हो,
<br>
त्यसैले सर्वव्यापी यो ब्रह्मस्वरूप यज्ञ हो ।
<br>
<br>
''' एवं प्रवर्तितं चक्रं नानुवर्तयतीह यः''' ।
<br>
''' अघायुरिन्द्रियारामो मोघं पार्थ स जीवति''' (१६)
<br>
वेदस्थापित यो चक्र मानी चल्दैन जो नर,
<br>
देह-इन्द्रियमा रम्दै पापी-जीवन बाँच्दछ ।
<br>
<br>
''' यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्तश्च मानवः''' ।
<br>
'''आत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते''' (१७)
<br>
जो मान्छे आत्म-आनन्द, संतुष्ट अनि तृप्त छ,
<br>
उसका लागि कर्तव्य-कर्म के नै रहन्छ र !
<br>
<br>
''' नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन''' ।
<br>
''' न चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रयः''' (१८)
<br>
कर्तव्य र अकर्तव्य छुट्टिन्न उसको कुनै,
<br>
न आश्रित कसैमाथि बन्नुपर्छ कहीँ कतै ।
<br>
<br>
'''तस्मादसक्तः सततं कार्यं कर्म समाचर''' ।
<br>
'''असक्तो ह्याचरन्कर्म परमाप्नोति पुरुषः'''
(१९)
<br>
फल आशा र आसक्ति त्यागी कर्म निरन्तर-
<br>
गर, यो कार्यले प्राप्त हुन्छ ईश-परम्पद ।
<br>
<br>
'''
कर्मणैव हि संसिद्धिमास्थिता जनकादयः''' ।
<br>
'''लोकसंग्रहमेवापि सम्पश्यन्कर्तुमर्हसि''' (२०)
<br>
कर्तव्य-कर्मले सिद्धि पाएथे जनकादिले,
<br>
विश्वको हितका लागि गर कर्म विचारले ।
<br>
<br>
| |||