षष्ठोध्यायः: संशोधनहरू बीचको भिन्नता
Content deleted Content added
===आत्मसंयमयोगः=== <br> श्रीभगवानुवाच । <br> अनाश्रितः क... को साथमा पृष्ठ शृजना भयो |
|||
पङ्क्ति ९३:
<br>
एकान्त स्थानमा बस्छ भने आनन्द पाउँछ ।
<br>
<br>शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरमासनमात्मनः ।
<br>
नात्युच्छ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् ११
<br>
न होचो न त अग्लो नै वस्त्र, चर्म, कुशासन
<br>
शुद्ध भूमी चुनी, राखी त्यसमा स्थिर-आसन,
<br>
<br>
तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः ।
<br>
उपविश्यासने युञ्ज्याद्योगमात्मविशुद्धये । (१२)
गरी एकाग्र मनले चित्त-इन्द्रिय निग्रह,
<br>
अन्तस्करण शुद्धिका निमित्त योगमा जुट ।
<br>
<br>
समं कायशिरोग्रीवं धारयन्नचलं स्थिरः ।
<br>
सम्प्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन् (१३)
<br>
शिर, घाँटी तथा देह सीधा पारी नहल्लिई,
<br>
कुनै दिशा नहेरेर दृष्टि नासाग्रमा गरी ।
<br>
<br>
प्रशान्तात्मा विगतभीर्ब्रह्मचारिव्रते स्थितः ।
<br>
मनः संयम्य मच्चित्तो युक्त आसीत मत्परः (१४)
<br>
आत्मा शान्त गरी, त्यागी भय, ब्रह्मव्रती बनी,
<br>
रोकी मन ममा पूर्ण चित्त-वृत्ति ममैं गरी ।
<br>
<br>
युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी नियतमानसः ।
<br>
शान्तिं निर्वाणपरमां मत्संस्थामधिगच्छति (१५)
<br>
योगीले यसरी चित्त रोकी मैंमा लगाउँछ-
<br>
भने निर्वाणको शान्ति उसले प्राप्त गर्दछ ।
<br>
<br>
नात्यश्नतस्तु योगोऽस्ति न चैकान्तमनश्नतः ।
<br>
न चातिस्वप्नशीलस्य जाग्रतो नैव चार्जुन (१६)
<br>
न योग हो बढी खानु, न भोकै बस्नु योग हो,
<br>
न योग हो बढी सुत्नु, न जागै बस्नु योग हो ।
<br>
<br>
युक्ताहारविहारस्य युक्तचेष्टस्य कर्मसु ।
<br>
युक्तस्वप्नावबोधस्य योगो भवति दुःखहा (१७)
<br>
दिनचर्या तथा कर्म, खानपान यथोचित,
<br>
सुत्ने-जाग्ने यथायोग्य, योग हो दुःख नाशक ।
<br>
<br>
यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते ।
<br>
निःस्पृहः सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा (१८)
<br>
वसीभूत भई चित्त आत्मामै जब रम्दछ,
<br>
काम-शून्य भई योग-युक्त बन्दछ त्यो तब ।
<br>
<br>
यथा दीपो निवातस्थो नेङ्गते सोपमा स्मृता ।
<br>
योगिनो यतचित्तस्य युञ्जतो योगमात्मनः (१९)
<br>
जस्तै हावाबिना बत्ती नहल्ली स्थिर बन्दछ,
<br>
त्यस्तै दृढमना योगी योगमा स्थिर बन्दछ ।
<br>
<br>
यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया ।
<br>
यत्र चैवात्मनात्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति (२०)
<br>
योगाधीन भई चित्त जसको मुस्कुराउँछ,
<br>
आफुले आफुलाई नै हेरी आफैं रमाउँछ ।
<br>
<br>
| |||