महाभारत खण्ड १०: संशोधनहरू बीचको भिन्नता
Content deleted Content added
पङ्क्ति १:
==द्रौपदी स्वयंवर==
वहाँ भन्दा एकचक्रा नगरी मा गएर उनि मुनि को वेष मा एक [[ब्राह्मण]] को घर मा निवास गर्न लगे। फेरि बक नामक राक्षस को वध गरेर व्यास जी को भन्ए पछि उनि [[पांचाल]]-राज्य मा, जहाँ [[द्रौपदी]] को स्वयंवर हुनेवाला थियो,गए।[[पांचाल]]-राज्य मा अर्जुन को लक्ष्य-भेदन को कौशल देखि मत्स्यभेद भए पछि पाँचों पाण्डवों ले द्रौपदी को पत्नीरूप मा प्राप्त गर्यो।द्रौपदी पंच-कन्याहरुमा भन्दा एक छं जसलाई चिर-कुमारी भनिन्छ। जब पाण्डव तथा कौरव राजकुमारों को शिक्षा पूर्ण भयो त उनले द्रोणाचार्य को गुरु दक्षिणा दिन चाहा। द्रोणाचार्य को द्रुपद को द्वारा गरिएको आफ्नो अपमान को स्मरण हो आयो र उनले राजकुमारों देखि कहा, “राजकुमारों! यदि तिमी गुरुदक्षिणा दिन नै चाहते हो त पाञ्चाल नरेश द्रुपद को बन्दी बनाएर मेरो समक्ष प्रस्तुत करो। यही तिमी मान्छेकी गुरुदक्षिणा होगी।” गुरुदेव को यस प्रकार भन्ए पछि समस्त राजकुमार आफ्नो-आफ्नो अस्त्र-शस्त्र लिएर पाञ्चाल देश तिर चले।▼
पाण्डवहरु एकाचक्रपुरमा ब्राह्मणको भेष गरेर बसिरहेका बेला पाञ्चाल राजा द्रुपदका छोरी द्रौपदीको स्वयंबर हुने खबर त्यहाँ आई पुगे । एकाचक्रपुरमा धेरै जना ब्राह्मणहरुले पाञ्चाल देशमा रीतिरिवाजको ऊपहार पाउने आशा लिई राजकिय बिबाहको मेला तथा तमाशा हेर्न जाने योजना गरे । आमाको हैसियतले पाञ्चाल देशमा गएर द्रौपदीलाई ल्याउने छोराहरुको मनसायलाई कुन्तीले बुझिन् ।
कुन्तीले युधिष्ठिरलाई भनिन् – “हामीहरु यस देशमा बसेको धेरै दिन भैसकेको छ । अरु कहिँ जाने बिचार गर्ने बेला भएको छ । हामीले पत्याइ नलागे सम्म यहाँका पहाड र खोँचहरु हेरी सकेका छौँ । हामीलाई दिइएका भिक्षा पनि कम हूँदै गइरहेको छ । अब यहीँ रमाएर धेरै बस्नु ठिक हुँदैन । त्यस कारण हामी द्रुपद राज्यमा जाऔँ । त्यस राज्य निष्कपट र समृध्द शिल भएर नाम चलेको छ ।” कुन्ती सांसारिक ज्ञान तथा ब्यबहारमा कसै भन्दा कम थिइनन् । उनले छोराहरुको बिचार राम्रो संग बुझ्न सकिन् । छोराहरुलाई आफ्नो बिचार ब्यक्त गर्न अपठ्यारो परेको कुरालाई जानेर पनि गोप्य नै राख्न सफल भइन् । स्वयंबर हेर्न ब्राह्मणहरु बथान बथान भएर द्रुपद राज्यमा गए । पाण्डवहरु पनि ब्राह्मणको भेष गरी तिनीहरु संगै मिली गए । धेरै हिँडे पछि तिनीहरु पाञ्चाल देशको सुन्दर शहरमा पुगे ।
कुनै प्रतिष्ठा नभएका केही नजान्ने ब्राह्मणहरु जस्तै भएर एउटा कुम्हालेको घरमा डेरा गरी बसे । बाहिरबाट हेर्दा द्रुपद र द्रोण मिलेका जस्तो देखिन्थ्यो । तर द्रुपदले द्रोणबाट पाएको बेइज्जतिलाई कहिले पनि बिर्सेर छोडन सकेका थिएन । द्रुपदको एउटा इच्छा छोरीलाई अर्जुन सित बिबाह गर्नु थियो ।
द्रोणले अर्जुनलाई यस्तो माया गर्दथ्यो कि उनले आफ्नो शिष्यको ससुरालाई भयानक शत्रु भनि मान्न सक्तैन थियो । युद्ध भयो भने अर्जुनको ससुरा भएको कारणले द्रुपद सर्बथा बलिया हुन्थे । पाण्डवहरु वारणावतमा बिनाश भएको खबर सुनेको बेला उनले ठूलो दु:ख मानेका थिए । तर पछिबाट उनिहरु उम्केका थिए भन्ने हल्लाले उनलाई संचो भएको थियो । पाहुना घरहरुको बिचमा बिबाह स्थल राम्ररी सजाइएको थियो । अनेक ढाँचाका पाहुना घरहरु राम्रा राम्रा गरी बनाएका थिए । सर्ब साधारण जनताको मनोरन्जनको लागि मन बहलाउने दृष्य र तमाशाहरुको प्रबन्ध गरेका थिए । त्यहाँ चौध दिन सम्म लगातार उत्कृष्ट उत्सब भयो । बिबाह स्थलमा मजबुत फलामे धनुष राखिएको थियो । राजकुमारीको पाणी ग्रहण गर्न उमेदबारहरुले घुमिरहेको तारोमा राखिएको माछाको नानीमा पर्ने गरी तीर हान्नु पर्ने थियो । यस्को लागि अपूर्ब बल र दक्षता चाहिन्थ्यो । उनकी छोरी पाउनलाई सो कार्य गर्नु पर्नेछ भनि द्रुपदले घोषणा गरेका थिए । भारत बर्षका सबै ठाउँबाट धेरै बीर राजकुमारहरु त्यहाँ जम्मा भएका थिए । धृतराष्ट्रका छोराहरु, कर्ण, कृष्ण, शिशुपाल, जरासन्ध र सल्य पनि त्यहाँ थिए ।
▲
पाञ्चाल पुगए पछि अर्जुन ले द्रोणाचार्य देखि कहा, “गुरुदेव! तपाईं पहिले कौरवहरुलाई राजा द्रुपद देखि युद्ध गर्ने आज्ञा दीजिये। यदि उनि द्रुपद को बन्दी बनाउन मा असफल रहे त हामी पाण्डव युद्ध गर्नेछन्।” गुरु को आज्ञा मिलए पछि दुर्योधन को नेतृत्व मा कौरवों ले पाञ्चाल मा आक्रमण गर्यो। दुवै पक्षहरु को मध्य भयंकर युद्ध होने लागयो किन्तु अन्त मा कौरव परास्त हो गरेर भाग निकले। कौरवहरुलाई पलायन करते देख पाण्डवों ले आक्रमण आरम्भ गर्यो। भीमसेन तथा अर्जुन को पराक्रम को समक्ष पाञ्चाल नरेश को सेना हार गई। अर्जुन ले अगाडी बढएर द्रुपद को बन्दी बनयो लिया र गुरु द्रोणाचार्य को समक्ष ले आये।
| |||